Παροχές σε είδος – Οι Περιπτώσεις και η Φορολογική τους Μεταχείριση

Οι Παροχές σε είδος ανέκαθεν αποτελούσαν αντικείμενο φορολόγησης τόσο από τον προηγούμενο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (άρθρα 25, 31, 45 του Ν. 2238/1994) όσο και από την ισχύουσα Φορολογική Νομοθεσία (άρθρο 13 του Ν. 4172/2013).

Μέσω των Παροχών σε Είδος η φορολογική διοίκηση επιθυμεί να εντοπίσει και να φορολογήσει ως εισόδημα από μισθωτή εργασία παροχές, είτε σε είδος είτε σε χρήμα, που λαμβάνουν οι μισθωτοί, οι μέτοχοι ή τα διευθυντικά στελέχη των εταιρειών και δεν περιλαμβάνονται στη μισθοδοσία ή γενικότερα στις αμοιβές τους.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις παροχών σε είδος αποτελούν τα δάνεια, η παραχώρηση κατοικίας, η παραχώρηση οχήματος, η παραχώρηση εταιρικής γραμμής κινητής τηλεφωνίας, τα ιδιωτικά ασφαλιστήρια συμβόλαια, η δωρεάν φοίτηση τέκνων σε ιδιωτικά σχολεία, η παραχώρηση μετοχών ή δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών και γενικότερα οποιαδήποτε παροχή από την επιχείρηση προς μισθωτούς, μετόχους ή διευθυντικά στελέχη μπορεί να υποκρύπτει επιπλέον εισόδημα.

Επί των συγκεκριμένων παροχών λόγω της δυσκολίας αποτίμησής τους σε πραγματικό χρόνο κατά κανόνα δεν διενεργείται παρακράτηση φόρου στην πορεία του έτους αλλά η αξία τους προσαυξάνει το εισόδημα από μισθωτή εργασία των δικαιούχων και ο οφειλόμενος φόρος εισοδήματος και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης αποδίδεται με την εκκαθάριση.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οποιαδήποτε παροχή λαμβάνουν οι εργαζόμενοι ή συγγενικά τους πρόσωπα φορολογείται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία αν στο σύνολό τους το ποσό υπερβαίνει τα 300 ευρώ ανά φορολογικό έτος.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες παροχών που ο νομοθέτης αντιμετωπίζει με διακριτό τρόπο αφού για αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει εφαρμογή ο περιορισμός των 300 ευρώ ανά φορολογικό έτος και λήπτες τους μπορούν να αποτελούν εκτός των εργαζομένων και οι εταίροι ή μέτοχοι των επιχειρήσεων.

Οι συγκεκριμένες περιπτώσεις παροχών είναι οι ακόλουθες:

Παραχώρηση εταιρικού αυτοκινήτου.

Το φορολογητέο εισόδημα εργαζομένου, εταίρου ή μετόχου από την παραχώρηση ενός οχήματος υπολογίζεται ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) του οχήματος με βάση συγκεκριμένους συντελεστές που μεταβάλλονται ανάλογα με το ύψος της ΛΤΠΦ, και την παλαιότητα του οχήματος. Ο τρόπος υπολογισμού παραμένει ο ίδιος ανεξάρτητα από το εάν το όχημα ανήκει στην επιχείρηση ή είναι μισθωμένο. Η αξία της παροχής υπολογίζεται αναλογικά με βάση τους μήνες χρησιμοποίησης του οχήματος.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η κλίμακα υπολογισμού της παροχής από παραχώρηση εταιρικού οχήματος με βάση το άρθρο 99, παρ. 1 του Ν. 4446/2016.

Ενώ η αξία της παραχώρησης απομειώνεται ανάλογα με τα έτη που έχουν παρέλθει από την πρώτη διεθνή άδεια κυκλοφορίας του σύμφωνα με την εξής κλίμακα:

Κατ’ εξαίρεση δεν αποτελούν φορολογητέα παροχή σε είδος τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς (tool cars), π.χ. σε πωλητές, ιατρικούς επισκέπτες κ.ά., και παράλληλα έχουν Λιανική Τιμή Προ Φόρων έως 12.000 ευρώ. Τονίζεται πως για να ισχύσει η απαλλαγή πρέπει να συντρέχουν και οι δύο παραπάνω προϋποθέσεις σωρευτικά ενώ δεν προκύπτει απαλλαγή για δικαιούχους λόγω της θέσης τους (π.χ. διευθυντές, λοιπά στελέχη).

2.Δάνεια

Σε περίπτωση έγγραφης σύμβασης δανείου από την επιχείρηση – εργοδότη προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο προκύπτει φορολογητέο εισόδημα στην περίπτωση που το επιτόκιο που συμφωνήθηκε είναι μικρότερο από το μέσο επιτόκιο αγοράς όπως το ορίζει η Τράπεζα της Ελλάδος. Ως εισόδημα φορολογείται η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων.

Σε περίπτωση που δεν υφίσταται έγγραφη συμφωνία δανείου και εφόσον το ποσό υπερβαίνει τους τρεις (καθαρούς) μισθούς, το σύνολο του ποσού λογίζεται ως φορολογητέο εισόδημα.

3.Δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών.

Οι Εισηγμένες εταιρείες ή οι θυγατρικές εισηγμένων εταιριών έχουν τη δυνατότητα να διαθέσουν προς τους εργαζομένους τους μετοχές της εταιρείας ή της μητρικής της σε τιμή χαμηλότερη από την χρηματιστηριακή τιμή των μετοχών. Η Φορολογητέα παροχή σε είδος προσδιορίζεται στην αξία της μετοχής κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης και όχι κατά το χρόνο χορήγησης του δικαιώματος. Επομένως, το σχετικό εισόδημα που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της τιμής κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο και της τιμής διάθεσης του δικαιώματος στον εργαζόμενο, μπορεί να δηλωθεί ακόμη και σε μεταγενέστερη χρήση που πιθανόν να έχει πάψει να υφίσταται η εργασιακή σχέση μεταξύ εργαζομένου και εταιρείας.

4. Παραχώρηση κατοικίας

Σε περίπτωση παραχώρησης κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο μιας επιχείρησης, ως φορολογητέο εισόδημα θεωρείται το ποσό του μισθώματος που καταβάλλει η επιχείρηση ή σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας σε ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Ως παροχή σε είδος δεν φορολογείται η παροχή καταλύματος/οικίας σε εργαζομένους λόγω πρόσκαιρης μετακίνησης αυτών σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στο πλαίσιο της εργασίας τους όπως συμβαίνει συχνά με επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού ή κατασκευαστικές εταιρείες που απασχολούν εργαζόμενους τους σε εγκαταστάσεις μακριά από τη συνήθη κατοικία τους.

Από την Φορολόγηση εξαιρούνται οι εξής περιπτώσεις παροχών:

Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή/και τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.

Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργοδότη για την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή κάλυψη του υπαλληλικού του προσωπικού ή για την κάλυψη του κινδύνου ζωής, μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ ετησίως ανά εργαζόμενο.

Η αξία των διατακτικών σίτισης αξίας έως 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα δηλαδή το μέγιστο μέχρι 1.452 ευρώ εντός του φορολογικού έτους (6 ευρώ x 22 εργάσιμες ημέρες/μήνα x 11 μήνες πραγματικής εργασίας).

Analog Group

Tax Department